Beschrijving en rapport van een
reis door Europa in juni-juli 1835
gemaakt
door Jan Smith uit
Veenendaal en Jan Menso, secretaris van Rhenen.
(Description and report of a journey through Europe
made in June and July 1835
by Jan Smith from Veenendaal en Jan Menso, secretary of the city of Rhenen.)
(Resebeskrivning och rapport av en resa genom Europa i juni och juli
1835.
Resenärer: Jan Smith från Veenendaal och Jan Menso, stadssekreterare i Rhenen.)
Jan Menso, zoon van Menso Johannes Menso en Harnske Volbragt
Deuring, maakte samen met zijn neef Jan Izaacus Smith, zoon van Jan Smith en Alida
Menso, een reis van ca 2 maanden naar Duitsland en Zwitserland.
De reis
maakten ze hoofdzakelijk per diligence en is beschreven hieronder.
"Brieven en Stukken wegens
de reis van broer Jan en neef Smith in 1835"
1. Brief voor de reis (letter before the journey / brev innan resan)
Messeurs de Neufville Mertens & Co Banquiers à
Francfort a/M Utrecht ce 29 Avril 1835 Messeurs de Neufville Mertens & Co à Francfort a/M Deux de nos amie Messieurs J.J. Smith de Veenendaal & J. Menso de Rheenen ayant l'intention de visiter les Côtes-Rhenales, la ville de Francfort, Bade Bade et la Suisse, a fin de souir des beautée de ces Pays, nous prenons la liberté de les recommender à votre bienveillance, avec frière de les argester de vos bon conceile, et de mettre à la dispositiens de chaqun d'eux contre quittance en duplo la somme de Mille Florins argent d'Hollande, dont vous voudrez bien nous debiter, sous avec, et vous rembourser de nous. Nous vous sereine bien obligé si vous pouviez munir ces Messieurs d'une lettre de recommendation et de Credits pour une des villes Suisse. Nous vous remierciens d'avance de tout ce que vous serez à même de faire pour ces Messieurs, que nous regarderons comme fait a nous même vous assurons que rien ne nous serait plus agréable que d'avoir bientot l'occacion de vous servir reciproquement. Nous vous fracine Messieure d'eyenser la liberté que nous prenons et d'agréer l'assurance de notre considération distinguée. Les heriteir de GW Smits Signature des porteux JJ Smith J Menso |
2. Een klein boekje
inhoudend een "Reisweizer
(a little
book with a travel plan / en liten bok med resplan)
Geplande reistijden (volgens het orginele boekje) | Overnachtingen en verteringen in werkelijkheid | ||
Van
Rhenen Arnhem Emmerik Rees Wesel Dusseldorp Keulen Bon Godesberg Zenngebergte: Remagen Andernach Neuwied Coblenz (p.v) |
L1 5 uuren 6 3 3 10 7 8 1½ 3½ 4 2 31/3 -------------- 501/3 |
1:e dag 2:e ,, 3 ,, 4:e 5:e ----- 5 dagen |
Start 31
mei 31-1 juni Breidenbacher Hof, Dusseldorf 1-2 juni Hôtel de Belle-Vue, Deutz 2-3 juni Grossen Gasthofe, Godesberg 3-4 juni Kaiser von Rusland, Andernach 4-5 juni Grand Hôtel de Belle-Vue, Coblenz |
Van
Manheim tot Spiers Landau Laulerburg Straatsburg |
5 uur 41/4 4½ 12 |
||
Boppart S. Goar Oberweser Caub Bacharach 1 ) 7 Bingen 4 9 Maintz (p.v.) 6 10 Oppenheim 4 ) 8 Worms 4 ) 9 Frankenthal 2 ) 11 Cygersheim 1 ) 10 Manheim p.v. 1 ) 12 9 Schnellzingen 3 ) Wantwesel 3 ) Graben 2 )13 Karlsruhe |
uuren
501/2 5 4 1 ½ 1 4 6 4 4 2 1 1 3 3 2 4 ----------- 96 U |
Dagen
5:e 7:e 8 9 10 11 12 13 ------------- 13e dag |
|
Baden Baden De IJberg De Duivelslock De Haeslick - en Het vrede Kasteel Forbacti Gausbach Schwarzenberg Wildbar 7 uur van Baden |
|||
Rastadt Baden-Baden Offenburg Straatsbourg Lahr Ellenheim Kenzingen Emmendingen Frybourg Krozingen Budenweiler Kaltenherberg Leverrach Basel |
96
uuren 7 2 10 5 3 ½ 2 2 3 3 4 4 4 5 2 ----------- 152 ½ U |
13:e
Dag 6 dagen stil |
11-16 juni Hotel zum Salmen, Baden 16-17 juni Hotel Fortuna, Offenburg 17 juni Gasthaus zum Löwen, Hornberg 17 juni Gasthaus zum goldenen Schutzen, Donauöschingen 17-18 juni Hotel zum Löwen, Trÿberg |
Augst Rheinfelden Säckingen Lauffenboring Hauenstein Waldshu Schaffhausen |
152 ½
uur 2 1 3 3 1 2 6 |
18-20 juni Hotel du Faucon d'or, Schaffhausen |
|
Manheim en Heidelberg | 4 uuren | ||
Terug van Badental: Rastad Etlingen Karlsruhe Durlach Bricksal Langenbruch Wieslock Heidelberg Weinheim 4 Heppenheim 3 Bensheim 1 Auerbach ½ 4 Zwingenberg ¼ Darmstadt 5 5 |
2 u 4 3 1 4 2 2 ¼ 3 4 3 1 ½ ¼ 5 |
1-2-3 dagen ) ) ) ) -4 ) ) -5 |
20-22 juni l'Epée,
Zurich
22-23 juni Hotel du Cygne, Luzern 23-24 juni Hotel Righi-Koulm, Zwitserland 24-25 juni Hotel du Faucon, Bern 25-28 juni Pension Müller, Interlaken 28-29 juni Hotel du Faucon, Bern 29 juni-1 juli Hotel des tros Rois, Basel 1-2 juli Gasthaus Zähringer Hof, Freiburg 3-7 juli Hotel à la cour de Bâde, Heidelberg 8-9 juli Hotel zur Traube, Darmstadt |
van
Wiesbaden tot: Schlangenbad Schmalbach Niedersellen Limbourg Dietz Fachingen Geilnau Ems |
4.u 2. 6. 3. 1. ¼ 2. 5, |
||
Francfurt
a/m Wiesbaden Schmalbach Nassau Ems Koblenz |
8 3 5 2 2¼ |
6.U.6.7.s.d. |
9-11 juli
Hotel
weissen Schwanen, Frankfurt
11-15 juli Grand Hotel aux quatre Saisons, Wiesbaden 15-16 juli ? 16-18 juli Hotel im Russischen Hof, Bad-Ems 17 juli zum Löwen, Hornberg |
18-19 juli ? | |||
19-20 juli Hotel im grossen Rheinberg, Köln |
|||
20-22 juli Gasthof zum Zweibrücker-Hof, Elberfeld |
Logementen |
Dusseldorff By Breitenbach Het hof van Freibrüggen De drie Byhskronen |
Keulen: Grosse Reinberg Heilige Geist Die Stadt Maeritz |
Bonn: Der Stern Kölnerhof Neue Keller Der Karpten |
Coblenz: Die drei Sweitsers Der Friersche Hof |
Macing: |
Francfort: De Witte Zwaan |
Godesberg: Grand Hotel de Bellevue |
3. Rekeningen (hotel bills /
hotellräkningar)
(sommige wat moeilijk te lezen, maar ze geven toch een goede
reisbeschrijving)
Breidenbacher
Hof, Düsseldorf J. Selner 31 Mei 1835 vertrek van Rhenen 31 Mei aankomst 1 Juni vertrek |
|
Hôtel
de Belle-Vue, Deutz Cöln gegenüber Rener von Nolden 1 Juni aankomst 2 Juni vertrek (Uit: Der Begleiter auf der Reise in Deutchland) |
|
Grossen
Gasthof, Godesberg M. Blinzler Zimmer No: 21 2 Juni aankomst 3 Juni vertrek |
|
Kaiser
von Russland, Andernach Heinrich Hackenbruch 3 Juni aankomst 4 Juni vertrek Gasthof Kaiser von Russland. Besitzer: Heinrich Hackenbruch. Dieser dreistöckige Gasthof ist nach allen Anforde rungen im modernsten und geschmackvollsten Style eingerichtet, besteht erst seit sechs Jahren in der jetzigen Ausdehnung, welche ihm der Besitzer gegeben , und erfreut sich des zahlreichsten Zuspruchs. Derselbe hat in jeder Fronte acht Zimmer und eben so viele in der Tiefe, ist von allen Sei ten ganz frei, und gewährt daher aus jedem Fenster, besonders aus jenen gegen den Rhein, die reichste und schönste Aussicht, die man an irgend einem Punkte dieses Stroms geniefsen kann, denn das Auge ruht auf einer perspectivi schen Gegend mit den mannigfaltigsten Abwechslungen: Der Schlofsruine Hammerstein, dem freundlichen Dorfe Leudesdorf, dem neulich wieder von Hrn. Prof. Bettmann Hohlweg erbauten Schlosse Rheineck, auf der thurmreichen Pfarrkirche und dem schönsten Theile der Stadt. Unmittelbar hinter dem Gasthause befindet sich ein geräumiger geschmackvoll angelegter Garten mit einer Fontäne. Gleich daneben ist die so herrliche Gartenanlage des Hrn. Posthalter Armbruster, in die man sowohl aus dem Garten des Gasthofs als aus den meisten Zimmern desselben die Aussicht hat. Uebri gens gewährt dieser Gasthof noch die Bequemlichkeit, dass die Posten an demselben an- und abfahren, die Dampfschiff Expedition ganz nahe dabei ist und die Passagierstube sich in demselben befindet. Mittags ist Table d'hôte, und Abends, wo nach der Karte gespeist wird, findet man eine zahlreiche und höchst anständige Gesellschaft. Die prompteste Bedienung so wohl, als die möglichst billigen Preise, haben diesem Gasthofe den zahlreichsten Besuch der Herren Reisenden und ein heimischen Herren gesichert. (Uit: Der Begleiter auf der Reise in Deutchland, 1837) |
|
Grand Hotel de Bellevue, Coblenz Michel Hoche 4 Juni aankomst 5 Juni vertrek, per calèche naar Sankt Goar 1 gr. Rum (Uit: Der Begleiter auf der Reise in Deutchland) |
|
Gasthaus/Hotel
zur Lilie, St. Goar J.L. Linck, Gasthalter 5 Juni aankomst 6 Juni vertrek Logement gracie 2 Lits (Uit: Der Begleiter auf der Reise in Deutchland) |
|
Note, geschreven nota van de stoomboot Juni 6 met de stoomboot van Sankt Goar via Bingen a/d Rijn naar Mainz bezoek aan de ruine Klopp te Bingen Juni 7 aankomst te Mainz |
|
Hotel de Hollande, Mainz Juni 7 aankomst met de boot Juni 8 brief 1, verstuurd aan zijn moeder, broeder en zuster Juni 9 vertrek |
Rekening ontbreekt |
Weissen
Schwanen, Worms F. Culer, Gasthalter zum weissen Schwanen 9 Juni 1835 Lunch onderweg naar Manheim |
|
Pfälzer
Hof, Mannheim J.C.F. Schlehner 9 Juni aankomst 10 Juni vertrek https://www.mannheim.de |
|
Hôtel
d'Angleterre, Carlsruhe Alexandre Stiefbold Mess Schmith & Menso 10 Juni aankomst 11 Juni vertrek Logement a 2 Lits |
|
Hotel zum
Salmen, Baden Heinrich Haug Mess. Menso & Smith de Rhenen 11 Juni aankomst 12 Juni 13 Juni 14 Juni brief 2, naar zijn moeder, broeder en zuster 15 Juni 16 Juni vertrek |
|
Fortuna,
Offenburg G. Pfähler 16 Juni aankomst 17 Juni vertrek Webadres:https://www.offenburg.de/html/haus_jenewein.html Haus Jenewein: Das Haus beherbergte bis 1896 das weit über die Offenburger Grenzen hinaus bekannte Hotel "Fortuna". |
|
Zum
Löwen, Hornberg F. Baumann 17 Juni diner onderweg van Offenburg naar Triberg |
|
Zum
Löwen, Triberg Joh. Taller 17 Juni aankomst 18 Juni vertrek |
|
Goldenen
Schützen, Donauöschingen Frans Joseph Ganther 18 Juni diner onderweg van Triberg naar Schaffhausen (datum onjuist) |
|
Hôtel
du Faucon d'or, Schaffhausen J.J. Weber Juni 18 aankomst (ontvangt brief van zijn broer, Rhenen 12 juni) Juni 19 brief 3, naar zijn moeder en broeder) Juni 20 vertrek met diligence naar Zürich Is near the entrance of the town from the Bâle-road; it is a highly respectable and very comfortable house. It contains many private sitting-ooms, with handsome bed-rooms immediately adjacent. The tables d'hôte are exceedingly well served, at 1 o'clock, and 4 o'clock. Carriages to the Falls of the Rhine, for the promenade or for long or short journies are always to be had, and post-horses are obtained at a few minutes notice. A porter from the Hotel attends the arrival of the Steam packet from Constance, every information relative to which can be obtained from the active and obliging landlord, M. WEBER. Near the Hotel are the ruins of the old Castle, of which some of the backwindows command a fine view. There are good stables and lock-up-coack-houses belonging to the Hotel. Diligences leave for Zurich daily, and for Constance 3 times a week. (A Road-book for Switzerland, Chamounix and the Route Over the Simplon to Milan) Brief gekregen van zijn broer Chris (J.C.P.E. Menso): |
|
Hôtel
à l'Epée, Zurich Henri Kerez "aangenaam gesitueerd aan de Lemat" Juni 20 aankomst Juni 21 Juni 22 vertrek met diligence naar Luzern https://www.alamy.com |
|
Hotel
du Cygne, Luzern Juni 22 aankomst Juni 23 vertrek https://www.ricardo.ch |
|
Hotel Righi Koulm C. Bürgi Ritschard Juni 23 aankomst Juni 24 vertrek Webadres vandaag: https://www.rigikulm.ch/ |
|
Hôtel
du Faucon, Berne Juni 24 aankomst Juni 25 vertrek 6 uur met omnibus naar Thun en daarna met boot naar Interlaken |
|
Pension Müller, Charles Zimmerman, Interlaken 16 & 8 Juni 25 aankomst met boot van Thun Juni 26 Juni 27 Juni 28 vertrek met de boot van 6 uur naar Thun en diligence naar Bern Pension Hofstetter & Pension Müller. (interlaken-damals.ch) |
|
Hôtel
du Faucon, Berne (2) Juni 28 aankomst om 3 uur 's middags met diligence van Thun Juni 29 vertrek om 1 uur 's namiddags |
|
Hôtel
des Trois Rois, Basle Juni 30 aankomst om 5 uur in de morgen Juili 1 vertrek Webadres:https://www.lestroisrois.com/en |
|
Zähringer
Hof, Freiburg Friedrich Rehfuss Herrn Menso d'Hollande 1 Juli aankomst 2 Juli vertrek |
|
Juli
2 > 3 Ergens tussen Freiburg en Heidelberg |
Rekening ontbreekt |
Hôtel à la Cour de Bade,
Heidelberg Chez J. Helwerth N:o 28 Messieurs Menso & Smith de la Hollande 3 Juli aankomst 4 Juli 5 Juli 6 Juli 7 Juli vertrek |
|
Zur
Traube, Darmstadt Johann Christian Fritsch Sohn Juli 7 aankomst Juli 8 vertrek Hotel Zur Traube 1908 |
|
Zum
weissen Schwanen, Frankfurt am Main Nota von Roeder & Kühner 8 Juli aankomst 9 Juli (brief 4, gestuurd aan zijn broer) 10 Juli 11 Juli vertrek Waarschijnlijk hetzelfde hotel als Hotel Schwan. |
|
Grand
Hotel et Bains Aux Quatre Saisons,
Wiesbaden Zimmer 6 & 7 Juli 11 aankomst Juli 12 Juli 13 Juli 14 .............................. Juli 15 vertrek pour la voiture 20 Hotel und Badehaus Vier Jahreszeiten (1830). Verwoest in 1945. |
|
Juli 15 > 16
Ergens tussen Wiesbaden en Bad Ems |
Rekening ontbreekt |
Hotel
Russischen Hof, Bad Ems Ph. Düringer 16 Juli aankomst 18 Juli vertrek |
|
Juli
18 > 19 Ergens tussen Bad Ems en Keulen Juli 18 aankomst Juli 19 vertrek |
Rekning ontbreekt |
Gasthaus Grossen Rheinberg, Köln Friedrich-Wilhelmstraße 50 H.F. Dothet Zimmer No: 13 Juli 19 aankomst Juli 20 vertrek |
|
Gasthof zum Zweibrücker Hof,
Elberfeld Joseph Obermeyer Rechnung für Herren Menso und Smith aus Rhenen Juli 20 aankomst Juli 21 Juli 22 vertrek en reis naar Rhenen In 1943 verwoest. |
|
4. Reisrapporten
Schaffhausen 19 Junij 1835:
Een niet verzonden brief:
Wiesbaden 13 July:
Des avonds 7 uuren - Terug van een wandeling naar den Geisberg - dacht mij werd
het tijd opteteekenen het geen 't sedert onze aankomst te Francfurt- 8 july - je
meer of min merkwaardig gezien had. - De eerste aankomst te Francfurt doet
dadelijk in het oogvallend, Dat mencene handelstad nadert. Bij het overrijden
der Mainbrug = welke zeer hecht en sterkt van steen uit de rivier is opgetrokken,
- heeft men regts voorzich de Kaai met huijsgevels paleizen bezet - aan west
gedeelte men dan ook teregt de naam van Schoener Cleissicht gegeven heeft, Aan
het einde …… die prachtige straat bindt de Bibliotheek gezienden een geb……. mede
van zeer edelen stijl. En den voorgevel welke op zeer schone Kolommen rust - in
den smaak van den tempel van Marzena staat met gereden letteren Studies, le….,
Voor het hele dokument (pdf).
Eigenaar van deze web-site: Johan Christiaan Paul Elisa Menso, Zweden.
Als u direkt naar deze site bent gekomen kunt u de index pagina bereiken via naar de index pagina.
Laatste opdatering: 2-4-2024